Sorular aklımıza kapı açan güçlü argümanlardır. Kendimize açık uçlu, güçlü ve cesur sorular sorup bunlara samimi cevaplar verebilirsek başarımıza önemli katkılar sağlamış oluruz. Kadın-erkek, büyük-küçük, çalışan-işveren, öğrenci-öğretmen yani kim olursak olalım daha huzurlu, mutlu ve başarılı olabilmek adına şu 3 soruyu kendimize sık sık sormalı; bunlara açık, net ve dürüst bir biçimde cevap vermeliyiz:
- GERÇEKTEN başarmak istiyor muyum?
- Nasıl başarabilirim? İstediğime NASIL ulaşabilirim?
- Başarabilmek için NE yapmalıyım? Bu konuda BAŞKA ne yapabilirim?
YKS için öğrencilerimizin çok az zamanı kaldı biliyorum. Kalan bu son günlerde başarmak için ne yapabileceklerini kendilerine hatırlatmak istiyorum. Bunun için, öğrencilerimiz başta olmak üzere herkes öncelikle şu sorulara samimi cevaplar vermeli:
- Gerçekten başarmak istiyorsak neler yapabiliriz?
- Başarmamızın önündeki engeller neler? Bu engelleri kaldırmak veya azaltmak için hala yapabileceklerimiz var mı? Varsa bu konuda ne yapıyoruz?
- Başarmamızı sağlayacak potansiyelimizin tam olarak farkında mıyız?
- Başarabilmek için şimdiye kadar neler yaptık? Başka neler yapabiliriz?
Her ne kadar farkında olamasak veya zaman zaman üzerini başka sebeplerle örtmüş gibi davransak da hepimizin hayalleri, beklentileri, hedefleri, istek, dilek ve arzuları vardır. Hepimiz hayatımız boyunca adını koymadığımız, adını koysak bile altını çizmemiş olduğumuz hayallerimizin ve hedeflerimizin peşinden sürüklenip gideriz.
Bizler gibi gençlerimizin de arzuları, istekleri, hayalleri, beklentileri; bütün bunları kapsayan hedefleri olması gerekir ve vardır da gayet normal olarak. Onlar bugünden çok geleceği temsil etmiyorlar mı? Gelecekleri için hayal ve hedeflerinin olması hem kendileri için hem de aileleri ve toplumumuz için bir kazanım ve zenginliktir. Hele bu hayal ve hedeflerin gerçekleştiğini bilmek, görmek, hissetmek, yaşamak ve paylaşmak yine hem kendileri için hem de hepimiz için büyük bir mutluluktur.
İnsanın, özellikle de gençlerimizin bu mutluluğu yaşayabilmek için hayal ve hedeflerini başarmaları konusunda yardımcı olabilecek etkili uygulamalardan birisi de GROW Modelidir.
Kendimizle yüzleşmek, nerede olduğumuzu bilmek, yola çıkmadan önce son hazırlıklarımızı gözden geçirmek, eylem adımlarımızı belirlemek ve harekete geçmek bakımından son derecede önemli bir model ve uygulamadır GROW.
Goal, Reality, Options ve Will kelimeleri ile ifade edilen kavramları içeren GROW Modelini şöyle özetleyebiliriz:
Goal : Hedef, Amaç
Reality : Gerçeklik, Gerçekler, Mevcut Durum
Options : Seçenekler, Alternatifler
Will : İrade, İstekler (Eylem Adımları)…
Şimdi GROW modelinin başlıklarını daha iyi kavrayabilmemiz ve bu uygulamayı başarımız adına verimli kılabilmemiz için her başlığı ilgilendiren bazı sorular soracağız. Siz bu sorulara kendi gerçekliğiniz ve farkındalığınızla; açık, net, dürüst cevaplar verirseniz nerede olduğunuzu daha mükemmel bir biçimde fark edebileceksiniz. Bu farkındalıkla hedeflerinizi yeniden gözden geçirerek seçeneklerinizi ve engellerinizi değerlendirme imkânı bulacaksınız. SWOT Analizinde gördüğünüz güçlü ve zayıf yanlarınızı, fırsat ve tehditlerinizi yeniden ele alıp bunları BAŞARINIZ adına maksimum faydaya dönüştürebileceksiniz.
GOAL (Hedef, Amaç): Amacınızın, hedefinizin; iddialı, gerçekçi, net, ölçülebilir, sonuç odaklı, zamana bağlı (süreli) olması gerekir. Motivasyonunuzun size haz ve mutluluk vermesi için bu şarttır. Bu başlıkla ilgili kendinize şu soruları sorabilirsiniz:
Ben kimim? Ne istiyorum? Daha çok ne istiyorum? Hedefim ne? Nihai hedefim bu mu? Nereye ulaşmak istiyorum? Kim olmak istiyorum? Bu hedefe ulaşmanın benim için anlamı, önemi, değeri ne? Bu hedefe ulaştığımda nasıl biri olacağım? Hedefim kesin ve net mi? Hedefimin süresi belli mi? Belirlediğim hedef uygulanabilir ve ölçülebilir bir hedef mi? Bu hedef gerçekçi mi? Sadece bu sınavı (YKS) mı kazanmak istiyorum? Daha ötesini de hedefliyor muyum? Neyi başarmak istiyorum?
REALITY (Gerçeklik, Gerçekler, Mevcut Durum): Hepimizin mevcut durumumuzu görme, fark etme ve değerlendirme fırsatı olarak yararlanacağı bir adımdır. Kendinize soracağınız sorularla kendi gerçekliğinizi net bir biçimde görebilir ve hedefinizin, bu gerçekliğin neresinde durduğunu bu şekilde anlayabilirsiniz:
Mevcut durumumu hedeflerimle mukayese edince şu anda neredeyim? Şu ana kadar bu konuda neler yaptım? Hedefime ulaşmama neler engel oluyor veya olabilir? Güçlü ve zayıf yönlerim, tehdit ve fırsatlarım (SWOT Analizi çıktılarım) neler? Hedefimi başarmak için hangi beceri ve yeteneklere, hangi imkânlara sahibim? Şimdiye kadar neleri denedim? İçinde bulunduğum durum beni nasıl etkiliyor? Bu durum daha önce karşılaştığım bazı durumlara benziyor mu? Benziyorsa bunlar hangileri?
OPTIONS (Seçenekler, Alternatifler): Çevresel aktör ve faktörlerimizin daha çok olumlu yönlerinden istifade ederek seçeneklerimizi ele alacağımız, hedefimize ulaşmak için neler yapabileceğimizi değerlendireceğimiz adımdır. Şu sorularla bu konudaki farkındalığımızı geliştirebilir ve hedefe giden yolda eylem adımlarımızın alternatiflerini bulabiliriz:
Bu konuda seçeneklerim neler? Ne yapabilirim? Başka neler yapabilirim? Hedefime ulaşmayı başarırsam ne olur? Bu sınavı kazanırsam ne olur? Her seçeneğim için olabilecek en iyi ve en kötü şeyler neler? Başka hangi yollarla hedefime ulaşabilirim? Daha iyi bir sonuç için ihtiyacım olan ne? Hayran olduğum ve örnek aldığım birisi bu durumda nasıl davranır veya neler yapardı? Neyin değişmesi gerekir?
WILL / WAY FORWARD (İrade, İstek, Kim, Eylem Adımları): Bu başlık “Eylem Planı” adımını içermektedir. Tam olarak neyi, ne zaman ve nasıl gerçekleştireceğimizi; hedefe varmak üzere yaptığımız yolculuğun aşamalarını, buna ne kadar istekli olduğumuzu bu adımda görebilir ve değerlendirebiliriz. Vereceğimiz cevaplar istek ve irademizi ortaya koyacaktır. Bunun için kendimize sormamız gereken bazı sorular:
Hedefime ulaşabilmem için uygulayacağım eylem planım ne? Eylem adımlarım neler? İlk adımım ne olacak? Ne zaman başlayacağım? Bana kimler yardımcı olacak ya da olabilir? Kaynaklarım neler? Bu konuda kendime olan güvenime 0 ila 10 arasında bir puan verecek olsaydım bu kaç olurdu? Bunu 9 -10 puana çıkarmak için neler yapabilirim? Hedefime ulaştığımda neler olacak? Bu sınavı kazanırsam ne olur? Ben nasıl birisi olacağım?
Şimdi bu harika uygulama modelini kendi cevaplarınızla yeniden gözden geçirin ve değerlendirin. Verdiğiniz cevaplardan sonra kendinize bir soru daha yöneltin:
Gerçekten başarmak istiyor muyum?
İstiyorsanız; GROW Modelinin “İMKÂNLARIM, GERÇEKLERİM, ENGELLERİM, HAYALLERİM, HEDEFLERİM” şeklinde başka bir çerçeve ile özetleyebileceğim başlıklarını ciddi bir yaklaşımla ele alabilir ve değerlendirebilirsiniz.
Potansiyelinizi size haz veren bir motivasyonla, başarıya konsantre olarak ve yüksek bir performansla sonuca ulaştırabilmek sizin elinizde. Çünkü hayatınızın gerçek sahibi ve sorumlusu sizsiniz. Siz isterseniz, yapabilirsiniz.
Potansiyelinize, kendi öz benliğinize, sahip olduğunuz kaynaklara, olumlu çevresel aktör ve faktörlere, kendinize vereceğiniz taahhütlere sadık kalarak yapabileceklerinize odaklanırsanız başarırsınız.
Başarırsanız hem siz sevinirsiniz hem de sizi seven, size emek veren herkes sevinir.
